Trong tiếng Phạn, Sirsa là cái đầu. Tư thế Đứng Bằng Đầu tôi giới thiệu trong bài là phiên bản chống hai bàn tay trên sàn, còn được gọi là Tripod Headstand (Đứng Bằng Đầu kiềng 3 chân, ở Việt Nam hay gọi là trồng chuối đầu trong Yoga).
Tư thế Tripod Headstand là tư thế Đảo Ngược đầu tiên mà tôi tập. Tính tôi thì khá nhát gan và rất sợ ngã nên mới đầu tôi cũng không định tập một tư thế đảo ngược nào hết luôn. Tuy nhiên biến thể của tư thế Tripod Headstand với hai đầu gối đặt trên hai bắp tay (giống tư thế Quạ) là một biến thể rất an toàn và phù hợp với người mới tiếp cận các tư thế đứng bằng đầu. Từ đó, dần dần tôi nâng được chân lên và thực hiện Tripod Headstand. Khi đã có sự nhận thức và kiểm soát cơ thể trong trạng thái đảo ngược cũng như nhiều sức mạnh ở vai và lưng trên, tôi mới chuyển sang tập tư thế Đứng Bằng Đầu truyền thống.
LƯU Ý rằng chúng ta có thể bật nhảy, đá lấy đà vào các tư thế Handstand hay Forearm Stand, nhưng tuyệt đối KHÔNG bật nhảy, đá lấy đà vào tư thế Headstand. Đứng Bằng Đầu nên được thực hiện chậm và chắc, chỉ rút chân lên khi đã thấy vững chắc ở vai và tay. Nếu không kiểm soát được trọng lượng đang dồn lên đầu cổ, lại thêm các hành động đột ngột như đá, bật nhảy lấy đà, thì nếu có tai nạn xảy ra, nguy cơ sẽ bị chấn thương cổ. Đây là bộ phận quan trọng và rất mỏng manh, không ai muốn chấn thương cổ cả. Nên tốt nhất chúng ta loại trừ nguy cơ đó bằng cách KHÔNG bật nhảy hay đá lấy đà vào tư thế Đứng Bằng Đầu khi tập Yoga.
Tôi đã nghe về một vài trường hợp bị ngã hoặc có tai nạn khi cố vào tư thế Đứng Bằng Đầu, nhẹ thì sái cổ, bó cơ, nặng thì tệ hơn nhiều do người tập vốn đã bị thoái hóa đốt sống cổ trước đó. Cá nhân tôi thì chưa bao giờ bị ngã khỏi tư thế Đứng Bằng Đầu vì tôi rất sợ ngã và tôi hoàn toàn không muốn ngã khỏi tư thế này. Tập luyện cẩn thận và chậm vẫn có thể đạt được tư thế chứ không cần thiết No pain, no gain mới được.
Bây giờ thì tôi rất khoái tư thế Đứng Bằng Đầu, đặc biệt là sau 1 chuyến đi dài ngồi tàu xe hay máy bay ì trệ nhiều tiếng đồng hồ. Cảm giác như thiếu máu lên não, trồng cây chuối 1 cái giúp tôi lưu thông máu tốt hơn.
Đứng Bằng Đầu không chỉ là một tư thế Đảo ngược tuyệt vời, mà còn cực kỳ tốt cho việc phát triển nhận thức và kiểm soát cơ thể, cũng là một cách luyện sức mạnh cơ trọng tâm (core) và các cơ lưng trên và vai hiệu quả.
Sau khi dài dòng như thế này tôi xin giới thiệu cách cực kỳ tuyệt vời mà theo tôi là hiệu quả, an toàn nhất để hỗ trợ tư thế Tripod Headstand. Cổ của bạn được bảo vệ gần như hoàn toàn và bạn có thể thử vào tư thế mà không lo các nguy cơ của nó. Tôi dạy lớp Yoga cho người mới tập Yoga, và đây là cách tôi giới thiệu tư thế Headstand cho họ. 100% hài lòng và rất nhiều người học được cách quan sát, kiểm soát vai và tay.
Thật ra cách này không có gì xa lạ, chúng ta đã gặp nó trong tư thế Chaturanga Dandasana. Vị trí đặt vai và tay của Tripod Headstand cũng giống y như Chaturanga luôn. Cách tuyệt vời nhất để hỗ trợ Tripod Headstand: Sử dụng 6 block xếp thành 2 chồng để đỡ vai.
Trước tiên bạn bắt đầu tư thế chống hai tay và hai đầu gối xuống sàn, mặt hướng về bức tường. Lưu ý bức tường ở đây không phải để ta đá lấy đà bật nhẩy lên tường như Handstand và Forearm Stand, mà bức tường nó chỉ ở đó để nhỡ ta ngã ngửa ra sau thì chạm vào tường và quay trở lại. Có tường ở đó nhưng chúng ta sẽ cố gắng không đụng vào tường. Tường ở đây giống như một tấm lưới an toàn mà chúng ta sẽ không ngã nhào vào.
2 chồng block này đang nâng đỡ hoàn toàn phần vai và tạo không gian cho đầu. Đối với tôi thì độ cao 3 block là hoàn toàn hợp lý, nhưng có thể cẳng tay bạn dài hơn hoặc ngắn hơn tôi thì bạn có thể tùy chỉnh sao cho bàn tay của bạn vẫn bám dưới sàn nhưng đầu không bị dồn nén xuống sàn.
Giờ đây khi bạn không phải căng thẳng do chịu lực lên đầu, bạn có thể bình tĩnh quan sát vị trí đặt tay và vai: hai khuỷu tay vuống góc, hướng về phía nhau chứ không bành ra ngoài, tham khảo tư thế Chaturanga Dandasana.
Nhấc đầu gối lên và co gối đặt lên bắp tay. Gập hông sâu, co gối sâu để ép sát đầu gối vào gần ngực và duỗi mũi chân khỏe giống như trong tư thế Con Quạ. Đây chính là bước đầu tiên và cũng là tư thế Đứng Bằng Đầu đơn giản nhất.
Tiến sâu hơn vào tư thế Đứng Bằng Đầu: Từ đây, bạn có thể thử nhấc hai đầu gối cùng lúc rời khỏi tay và cao dần lên. Khi này hai đầu gối nên chạm nhau. Nếu vẫn cảm thấy kiểm soát tốt và thăng bằng tốt, duỗi thẳng cả hai chân hướng lên trần nhà để hoàn thành tư thế Đứng Bằng Đầu. Với sự hỗ trợ của các block, điều này là hoàn toàn có thể.
Một cách khác để tiến sâu hơn vào tư thế Đứng Bằng Đầu, đó là nhấc từng chân một lên.
Khi nhấc được 1 chân ra khỏi tay rồi thì bạn có thể duỗi thẳng chân đó và hướng lên cao, duỗi thẳng dần. Sau đó chân còn lại sẽ được nhấc lên theo.
Cách sử dụng chồng 6 block này có thể giúp bạn thực hiện tư thế Headstand ngay cả khi không có tường, nhưng nếu bạn tập luyện một mình thì tôi vẫn gợi ý sử dụng tường, có thể không cần quá sát, để nhỡ đâu bạn có ngã lộn ngửa ra sau thì đã có bức tường đỡ. Nhưng khả năng bị ngã là thấp hơn vì bạn không còn bị stress ở đầu và vai nên sự tập trung và kiểm soát cũng được cải thiện rất nhiều.
------------------------------------------------------
Cảm ơn bạn đọc đã đọc hết bài! Đọc thêm về các tư thế Đảo Ngược khác trong Yoga:
Về Đảo Ngược trong Yoga - Tư thế Cái Cày
Tư thế Cây Nến (Đứng Bằng Vai) - Salamba Sarvanganasana
Tư thế Cá Heo
Sirsasana - Đứng bằng đầu Tripod Headstand
Sirsasana - Đứng bằng đầu Yoga truyền thống
Xem toàn bộ dự án PROP UP: Cách dùng dụng cụ hỗ trợ để tập 10 nhóm tư thế Yoga với 10 CHƯƠNG:
Prop Up! là một dự án Hà My Yoga (Sweden) thực hiện nhằm giúp bạn làm được hơn 80 tư thế Yoga một cách dễ dàng cùng với các dụng cụ đơn giản: block, dây, chăn, gối, tường. Giúp bạn có thể thật sự tận hưởng việc thực hành Yoga!
Bạn thấy bài viết hữu ích? Hãy share về FB của mình nhé!